Mijn kind liegt: waarom kinderen liegen en wat je kunt doen

Wanneer je kind liegt, kan dat je flink raken. Je voelt teleurstelling, misschien zelfs wantrouwen. Maar wist je dat liegen bij kinderen meestal niets te maken heeft met oneerlijkheid? Vaak is het een teken van groei, van angst, of van een behoefte aan bescherming. In deze blog ‘Waarom liegen kinderen’ lees je waarom kinderen liegen, wat er psychologisch achter zit, en hoe jij er liefdevol mee om kunt gaan.

Waarom kinderen liegen

Veel ouders denken bij liegen aan oneerlijkheid of manipulatie. Toch is dat zelden wat er werkelijk speelt. Kinderen liegen meestal omdat de waarheid te spannend of te pijnlijk voelt. Ze willen zich veilig voelen, en dat lukt soms beter door iets te verzwijgen of te verzachten.
Een kind dat liegt zegt eigenlijk:

“Ik ben bang dat je boos wordt of teleurgesteld bent in mij.”

Liegen is dus geen opstandigheid, maar een manier om te overleven in lastige gevoelens.

De ontwikkeling achter liegen

Vanaf ongeveer vier jaar leren kinderen dat anderen hun gedachten niet kunnen lezen. Ze ontdekken dat wat zij weten, niet automatisch door anderen wordt gezien, dat heet theory of mind.

Vanaf dat moment kunnen ze liegen. Eerst gebeurt dat spelenderwijs (“de hond heeft het koekje gepakt”), later bewuster. Niet om te misleiden, maar omdat ze beseffen dat hun woorden invloed hebben.

Een leugentje kan dus een oefening zijn in empathie, verbeelding en zelfbescherming tegelijk.

Liegen, schuld en schaamte

Naarmate kinderen ouder worden, wordt de reden om te liegen complexer. Ze leren wat schuld en schaamte betekenen, gevoelens die diep raken. Maar ze kunnen die nog niet goed verdragen.

Een kind dat iets verkeerd doet, denkt niet alleen:

“Ik deed iets fout.”
Het voelt vaak: “Ik bén fout.”

En dat gevoel is zwaar. Daarom kiezen veel kinderen onbewust voor een leugentje in plaats van het nare gevoel van schuld of schaamte te voelen. Ze willen hun positieve zelfbeeld beschermen: blijven geloven dat ze een goed kind zijn.

Wanneer de waarheid te pijnlijk is

Soms maakt een kind zelfs zijn eigen verhaal, omdat de echte werkelijkheid te moeilijk voelt om te dragen. Dat is een milde vorm van dissociatie, een onbewuste manier om afstand te nemen van iets dat te veel pijn doet. Niet om te manipuleren, maar om zichzelf te beschermen. Een kind dat dit doet, heeft geen strengere straf nodig, maar méér veiligheid, nabijheid en begrip.

Wat kun jij als ouder doen als je kind liegt?

Reageer niet met boosheid, maar met nieuwsgierigheid

Zeg niet: “Waarom heb je gelogen?”
maar: “Was dat moeilijk om te vertellen?”
Zo open je de deur naar eerlijkheid.

Help je kind zijn gevoelens te begrijpen

Vraag: “Was je bang dat ik boos zou worden?”
Of: “Voelde het vervelend om dat te zeggen?”
Door woorden te geven aan gevoelens, help je je kind groeien in emotionele veiligheid.

Maak eerlijkheid veilig

Laat merken dat fouten niet bepalen wie je kind is. Zeg bijvoorbeeld:

“Iedereen doet weleens iets doms, maar dat zegt niets over wie jij bent.”

Geef zelf het voorbeeld

Erken ook jouw eigen kleine leugentjes (“Ik zei dat ik geen zin had, maar eigenlijk was ik gewoon moe”). Zo laat je zien dat eerlijkheid niet gevaarlijk is, alleen menselijk.

Herstel vertrouwen in plaats van het te eisen

Verbinding groeit niet uit controle of straf, maar uit begrip, zachtheid en veiligheid.

Wanneer liegen zorgelijk kan zijn

In de meeste gevallen is liegen een normaal onderdeel van de ontwikkeling. Maar als je merkt dat je kind vaak liegt uit angst, emotioneel terugtrekt of heftig reageert op schuld, kan dat een signaal zijn dat het zich onveilig voelt.

In dat geval kan het helpend zijn om samen te onderzoeken wat eronder ligt.

De waarheid over liegen (ook bij volwassenen 😉)

Een kind dat liegt, probeert iets te beschermen, zichzelf, zijn zelfbeeld, zijn plek bij jou. En laten we eerlijk zijn: soms doen volwassenen precies hetzelfde. 😉

Tot slot

Liegen is geen teken van mislukte opvoeding, maar van groeiend bewustzijn. Een kans om je kind beter te begrijpen, en om eerlijkheid weer veilig te maken. Als jij als ouder rustig kunt blijven, leer je je kind dat de waarheid nooit gevaarlijk is, alleen spannend, en vooral menselijk.

Wil je meer weten of heb je een vraag? Klik hier voor contact!